مسایل مالی را با حساسیت نظارت می‌کنم/ شفاف‌سازی هم قاعده دارد

خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی: محمدمجتبی حسینی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که چند ماهی است در این مسئولیت مشغول به خدمت است ضمن بازدید از خبرگزاری مهر به سوالاتی درباره حوزه انتصاب خود در این سمت، قاعده مندی جشنواره های فجر و اولویت های معاونت هنری در دوره اخیر مدیریتی اشاراتی داشت که در بخش نخست میزگردمان با وی منتشر شد.

وی در بخش دوم این گفتگو علاوه بر پاسخگویی درباره بودجه معاونت هنری و فعالیت های مؤسسه توسعه هنرهای معاصر درباره موضوع بیمه تامین اجتماعی هنرمندان و موارد پرحاشیه دیگر توضیحاتی را ارایه داد که در این بخش می خوانید.

* مایلم این بخش از گفتگو را با فرآیند تعیین و تخصیص بودجه معاونت هنری، شفافیت مالی زیرمجموعه های معاونت هنری و به ویژه موسسه توسعه هنرهای معاصر آغاز کنیم.

-طبیعتا اولین موضوعی که می توان بدان اشاره کرد کمبود بودجه همیشگی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و از سوی دیگر نحوه تخصیص بودجه معاونت هنری هم مهم است که اگر همین رقم کم را منظم و به هنگام می دادند بخشی از ضعف بودجه کم می شد. البته چنین مشکلی بر گردن وزارتخانه هم نیست زیرا باید بودجه به یک نهاد تخصیص داده شود تا نسبت به توزیع آن اقدام کند.

وزارت ارشاد یک جعبه تقسیم است که خودش سهم کمتری از دیگران دارد. ساختار معاونت هنری هم مانند سازمان سینمایی نیست که بودجه جداگانه و مستقلی داشته باشد و بودجه معاونت هنری ابتدا به وزارتخانه می رود و سپس به مجموعه ما تخصیص پیدا می کند. بودجه معاونت هنری وزارت ارشاد به صورت کلی به ما داده می شود و تحت عنوان حوزه هایی چون تئاتر، هنرهای تجسمی، موسیقی، مد و لباس و ... نیست و ما باید این رقم کلی را در شاخه های مختلف هزینه کنیم.

درباره موسسه توسعه هنرهای معاصر هم باید بگویم اوایل سال ۸۰ قرار بر این شد تا نهادی به نام مؤسسه توسعه هنرهای معاصر در وزارت ارشاد شکل بگیرد که ماموریت آن توسعه هنر باشد و از ابتدا ماموریت آن کاملا روشن و مشخص بود. حال شاید این سوال پیش آید که انجمن هایی چون هنرهای نمایشی و موسیقی چه کاری انجام می دهند که باید گفت آنها به عنوان بازوی اجرایی اداره کل یا دفترها ساخته شدند تا بتوانند برخی تسهیلات و روان سازی های اداری را فراهم کنند. به هر ترتیب قرار بود این انجمن ها به عنوان بازوی اجرایی، فعالیت های جاری را انجام دهند و موسسه توسعه هنرهای معاصر نیز امر توسعه را پیش ببرد.

موضوع شفاف سازی که شما به آن اشاره کردید جزو برنامه های کلان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است و بنده هم علاقه مندم این اتفاق رخ دهد ولی این مساله قطعا با دکمه ON و Off اتفاق نمی‌افتد، زیرا شفاف سازی هم باید قاعده خود را داشته باشد. به طور مثال اگر بخواهیم از تئاتر حمایت کنیم کسی نمی تواند به معاونت هنری وزارت ارشاد مراجعه کند تا این مجموعه بر اساس سلیقه خودش به این فرد کمک کند بلکه باید شیوه نامه منتشر شده ای وجود داشته باشد که در آن حدود حمایت به طور کامل معرفی شده باشد و بعد از مشخص شدن این شیوه نامه است که می توان درباره ارایه یک گزارش شفاف مالی صحبت کرد.

لازم است یک نکته مهم را درباره آنچه به عنوان شفاف سازی درباره مجموعه های معاونت هنری وزارت ارشاد عنوان کردید مطرح کنم؛ تمام این نهادها از سوی مراجع ذیصلاح بازرس، حسابرس و تفریغ بودجه دارند و سازمان بازرسی کل کشور هم در صورت لزوم وارد حسابرسی شده و هر ساله تمام اسناد مالی موسسه توسعه هنرهای معاصر را بررسی و تایید کرده است. البته ممکن است در این زمینه تذکراتی هم داشته باشند کما اینکه در حسابرسی هر شرکتی تذکر وجود دارد و اگر تخلفی صورت گرفته باشد، نوشته شده و زمان برگزاری مجمع، صورت عملکرد آن مشروط، مردود یا مقبول اعلام می شود. در این راستا بنده چند روز پیش گزارش حسابرسی سال ۹۶ سازمان حسابرسی و سازمان بازرسی کل کشور را مرور کردم و مشاهده کرده که تذکرات لازم هم در این زمینه داده شده است، بنابراین اتفاق بدی پشت درهای بسته نیفتاده است.

*این چه فرآیندی است که مدیران ارشاد خیلی هایشان تغییر کرده اند اما مدیر این موسسه از دولت قبلی تاکنون در مسند خود باقی مانده است؟ آیا مدیریت طولانی در یک مجموعه بسیار مهمی چون مؤسسه توسعه هنرهای معاصر باعث ایجاد حواشی نمی شود؟

- ثبات مدیریت یا کوتاه بودن عمر مدیریت شاخص‌های اصیلی نیستند یعنی نه طولانی مدت بودن دوره مدیریت نه کوتاه بودن این دوره نشان از فساد نیست. در زمینه موسسه توسعه هنرهای معاصر هم وقتی حسابرسی انجام گرفته و عملکرد افراد هم زیر ذره بین بوده همین برای ما معیار است. ضمنا آقای افضلی حاضر به پاسخگویی است و شما می‌توانید جلسات پرسش و پاسخی را با ایشان ترتیب دهید تا بتواند از عملکرد خود دفاع کند.

در حال حاضر هم افرادی در معاونت به عنوان کمیته حسابرسی داخلی مشغول به کار هستند که بتوانند تمام تعهدات، دیون، برنامه‌ها، اساسنامه‌ها و صورت‌های مالی را مورد ارزیابی قرار دهند و به سمت شفاف‌سازی حرکت کنندبا قاطعیت می گویم سیاست ما حرکت به سمت روشن کردن تمام تعاملات است و بازنگری در صدور مجوزها، تسهیل مقررات، بازنگری آیین‌نامه‌ها و شفاف‌سازی حمایت‌ها از ارکان همین شفافیت و از کلان برنامه‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است. موسسه توسعه هنرهای معاصر و تمام موسسات وابسته به معاونت هنری باید به سمتی حرکت کنند تا بتوانند با نهایت شفافیت، عملکرد خود را عرضه کنند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر در تماشاخانه سنگلج اعلام کرد که امسال سالی است که ما به سمت شفافیت می‌رویم و تمام رفتارهای مان هم بر این اساس بنا نهاده می‌شود. در راستای شفافیت یعنی در سال ۹۷ بودجه‌ریزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به سمت بودجه عملیاتی سوق پیدا کرده و دقیقاً بر اساس رفتار برنامه‌ای است. در این راستا آقای افضلی مکلف به اجرای برنامه‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و علاقه‌مند به پاسخگویی است.

بنده شخصاً گزارش حسابرسی ۸ شرکت ذیل معاونت هنری وزارت ارشاد را مشاهده کردم و در حال حاضر هم افرادی در معاونت به عنوان کمیته حسابرسی داخلی مشغول به کار هستند که بتوانند تمام تعهدات، دیون، برنامه‌ها، اساسنامه‌ها و صورت‌های مالی را مورد ارزیابی قرار دهند و به سمت شفاف‌سازی حرکت کنند.

*به نظر می‌رسد کسر ۱۶.۷ درصدی بیمه از قرارداد هنرمندان در اجراهای هنری، طی ماه‌های اخیر شکل پررنگ‌تری به خود گرفته است و عده ای از هنرمندان تئاتر و موسیقی گله مند هستند.

- بنده هم به اندازه شما از کسری ۱۶.۷ درصدی اطلاع دارم. هر چقدر تلاش کردم تا متوجه منطق این مساله شوم که چطور به این عدد رسیدند و چرا ۱۶ است و ۱۷ نیست، به منطق آن نرسیدم زیرا موضوعی است که به شدت بر دستمزد هنرمندان تاثیر می‌گذارد. سود فعالیت‌های هنری آنقدر زیاد نیست که کسی بتواند حدود ۲۰ درصد از آن را هم از دست بدهد و خدمات روشنی هم از باب اعطای این وجه دریافت نکند. این مساله‌ای است که تمامی اهل هنر، سینما، تئاتر، موسیقی و تجسمی و حتی طراحان مد و لباس نسبت به آن اذعان دارند و جزو مواردی است که وزارت فرهنگ و ارشاد تمایل دارد از طریق گفتگو بین وزرا و تفاهمی که بین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی شکل می‌گیرد، به یک فرجامی برسد.

ما هم احساس می‌کنیم این مساله جزو سرعت‌گیرها برای توسعه فضای کسب و کار هنری است. یا باید خدماتی که از باب دریافت وجه ارایه خواهد شد، مشخص و شفاف شود و یا معلوم شود که علت اخذ آن چیست.

*درباره بیمه تکمیلی هنرمندان هم گله هایی مطرح است. صندوق اعتباری هنر قراردادی با بیمه رازی دارد که اعضای خانه های موسیقی، تئاتر و سینما ناگزیر شده اند از خدمات این بیمه استفاده کنند و از آن راضی نیستند.

- سوال جنابعالی از نظر تقسیم‌بندی به صندوق اعتباری هنر برمی‌گردد و آنها باید پاسخگو باشند. بنده کلیت مساله را می‌گویم و اطلاعی از اجزای آن ندارم؛ روند بیمه های تکمیلی اینگونه است که فرد خودش ابتدا هزینه را پرداخت کرده و سپس بیمه آن رقم را برایش می ریزد.

درباره تشکل‌های هنری هم باید گفت که قاعده بیمه‌ها این است که هر چقدر تعداد اعضای بیشتری را معرفی کنید به جای آن می‌توانید از امتیازات بهتری استفاده کنید. یعنی هر چقدر تعداد کمتر باشد، امتیازها محدودتر و شرکت‌های بیمه‌ای نیز خدمات محدودتری را به افراد ارایه می‌دهند. البته رقابت‌هایی بین شرکت‌های بیمه‌ای وجود دارد و آنها سعی می کنند خدمات بیشتری ارایه دهند و بگویند خانواده‌ هنرمندان ایران را بیمه کرده‌ایم.

*در ادوار مختلف جشنواره‌های هنری فجر این انتقاد وارد بوده که به موضوع هنر انقلاب کم توجهی شده است. در جشنواره موسیقی فجر بارها این قول داده شده که بخش ویژه‌ای برای هنر انقلاب و کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، گنجانده شود ولی اتفاقی نیفتاد. سوال اینجاست که سیاست‌های معاونت هنری وزارت ارشاد در حوزه هنر انقلاب به ویژه در جشنواره‌ها به چه شکل است؟

- البته در جشنواره موسیقی فجر سال گذشته، تعدادی از گروه های موسیقی ایرانی برخی از ساخته های موسیقی انقلاب را اجرا کردند که نشان دهنده توجه ما به این موضوع است.

*بله  تعدادی از گروه ها آثاری را اجرا کردند، ولی اصلاً معرفی کاملی نسبت به این موضوعات اتفاق نیفتاد و این آثار لابه لای قطعات برای مخاطبان اجرا شد.

- من معقتدم دوستان و همکارانم نسبت به این مسأله بی‌توجه نبودند. اجازه دهید دوره آینده جشنواره برگزار شود تا ببینیم آیا این نگاه تکمیل شده است یا خیر.

معاونت هنری در جشنواره‌هایی مانند رزم‌واره‌هایی که در حوزه موسیقی شکل گرفته به عنوان حامی و اسپانسر حضور داشته است ولی آیا اساساً برگزاری جشنواره می‌تواند ما را به جایی برساند؟ من  فکر می‌کنم آنقدر عناوین جشنواره‌ها زیاد شده که «فرصت» بودن جشنواره ها را به چالش کشیده است. به طور مثال گاهی در یک استان چهار یا پنج جشنواره در یک رشته هنری برگزار می‌شود.

* بر اساس آنچه از آن به عنوان «رویداد» یاد می کنید باز هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به نهادهای دیگری چون حوزه هنری و سازمان اوج در حوزه هنر انقلاب برنامه منظمی را طراحی و اجرا نکرده است.

- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برنامه مدونی تاکنون نداشته ولی نسبت به این موضوع  بی‌توجه هم نبوده است. کما اینکه در این راستا سمفونی انقلاب، سمفونی دفاع‌مقدس و قطعاتی که در ارکسترهای بزرگ ما با موضوع انقلاب و دفاع مقدس اجرا شده نشان دهنده تلاش و توجه ما برای معرفی و گسترش مفاهیم انقلاب اسلامی است. شما مطمئن باشید ما در حوزه مقاومت و ارزش‌های انقلاب  برنامه های متعددی داریم که با قوت و قدرت بیشتر ادامه پیدا می‌کند.

* شاید وقت آن رسیده به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب نهادها برای تولید کارهای با کیفیت دست به دست هم دهند. چهلمین سال انقلاب از جام‌جهانی فوتبال کمتر نیست که بنیاد فرهنگی هنری رودکی این همه برای آن برنامه ریزی کرده است!

- بخش‌های ویژه‌ چهل‌سالگی پیروزی انقلاب اسامی در جشنواره‌های فجر تعبیه و طراحی شده است مانند اتفاقی که در ۲۰ سالگی انقلاب هم افتاد.

به هر صورت باید بخش های ویژه چهل سالگی انقلاب به جشنواره ها اضافه شود در نتیجه امسال تمام جشنواره‌های هنری فجر بخش ویژه‌ای برای چهلمین سال انقلاب دارند که کار معاونت هنری وزارت ارشاد، مطالعه روی چگونگی این بخش ها است.